Από την Κυριακή των Βαΐων αρχίζει ουσιαστικά η λεγόμενη Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών.
Κατά την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα όπου, κατά τους συγγραφείς των Ιερών Ευαγγελίων, οι Ιουδαίοι τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάια ή βάγια (κλάδους φοινίκων) και απλώνοντας στο έδαφος τα φορέματά τους ζητωκραύγαζαν «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου».
Κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού η εορτή της ανάμνησης αυτής τελούταν μαζί με την ανάσταση του Λαζάρου. Αργότερα η δεύτερη, η ανάσταση του Λαζάρου, μετατέθηκε κατά μία ημέρα πριν, το λεγόμενο Σάββατο του Λαζάρου.
Σήμερα η Κυριακή αυτή, τόσο στην Ανατολική όσο και στη Δυτική Εκκλησία, θεωρείται ως η αρχή των Αγίων Παθών. Αρχικά, η κατάλυση ψαριών, λαδιού και κρασιού την ημέρα αυτή, θεωρήθηκαν ασυμβίβαστα προς την ιερότητα της Μεγάλης Εβδομάδας και της ακολουθούμενης νηστείας, (Μεγάλη Τεσσαρακοστή). Όμως, όλα αυτά για το χαρμόσυνο χαρακτήρα της ημέρας προσαρμόστικαν ανάλογα.
Η παραπάνω ανάμνηση τιμάται ιδιαίτερα με εξέχουσα υμνολογία και μεγαλοπρεπή λειτουργία, στο τέλος της οποίας διανέμονται βάγια που έχουν προηγουμένως ευλογηθεί κατά την ακολουθία του όρθρου.
Σημειώνεται ότι στις πρώτες εκκλησίες, εορταζόταν η μνήμη αυτή με αναπαράσταση του γεγονότος.
Ιεροσόλυμα
Συγκεκριμένα στους Αγίους Τόπους κατά τον 4ο αιώνα, ο επίσκοπος ξεκινώντας με πομπή από το Όρος των Ελαιών εισερχόταν στα Ιεροσόλυμα επί «πώλου όνου»περιστοιχιζόμενος από τον κλήρο, ενώ οι πιστοί προπορευόταν κρατώντας κλάδους φοινίκων.
Βυζάντιο
Στους δε Βυζαντινούς χρόνους τελούνταν ο λεγόμενος «περίπατος του Αυτοκράτορα». Η πομπή ξεκινούσε από τα ανάκτορα και ο αυτοκράτορας συμμετείχε ο αυτοκράτορας κρατώντας την εικόνα του Χριστού, πλαισιωμένος από το ιερατείο. Η πομπή κατέληγε στην Αγιά Σοφιά. Της αυτοκρατορικής αυτής πομπής προηγούνταν ο λαμπαδάριος ο οποίος έψελνε «Εξέλθατε έθνη και θεάσασθε σήμερον τον βασιλέα των ουρανών…».
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Βαλσαμώνα στο τέλος της εορτής αυτής ο μεν Αυτοκράτορας διένειμε ιδιόχειρα βάγια και σταυρούς, ο δε Πατριάρχης κεριά για την Μεγάλη Εβδομάδα.
Διαβάστε εδώ: Κυριακή των Βαΐων
Ρωσία – Μόσχα
Το βυζαντινό αυτό έθιμο παρέλαβαν και τηρούσαν με ευλάβεια και οι Τσάροι της Ρωσίας τους οποίους ακολουθούσε ο κλήρος ξεκινώντας από το Κρεμλίνο και καταλήγοντας στο Μητροπολιτικό Ναό.
Από wikipedia. Κυριακή των Βαΐων στη Μόσχα με συμμετοχή του Τσάρου Αλέξανδρου Β’. (πίνακας του V. Greg. Schwarz, 1865).
Ελλάδα
Στην Ελλάδα αντ΄ αυτών διατηρείται μόνο η διανομή των βαγιών από τους ιερουργούς των εκκλησιών.
Κατά το Μεσαίωνα στη Δυτική Εκκλησία υπήρξε ένα περίεργο έθιμο όπου μέσα στην εκκλησία περιαγόταν όνος επί του οποίου φερόταν ομοίωμα του Χριστού.
Η Νηστεία της ημέρας
Αναφορικά με τη νηστεία της ημέρας αυτής, υπάρχει μια διαφοροποίηση στο ζήτημα του αν καταλύεται ψάρι ή όχι. Η γνώμη του Θεόδωρου του Στουδίτη είναι ότι την Κυριακή των Βαΐων «τρώγεται ψάρι», επειδή θεωρείται Δεσποτική εορτή. Για τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη μόνο μία ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής τρώγεται ψάρι δηλαδή, την ημέρα του Ευαγγελισμού. Είναι χαρακτηριστική η θέση των Aποστολικών εντολών όταν λένε:, «Μετά από αυτές (δηλαδή τις εορτές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων), να τηρείται τη νηστεία της Τεσσαρακοστής, η οποία περιλαμβάνει ανάμνηση της ζωής του Κυρίου και της νομοθεσίας. Να κρατιέται αυτή η νηστεία πριν από το Πάσχα, αρχίζοντας από τη Δευτέρα και συμπληρούμενη την Παρασκευή. Μετά από αυτές αφού σταματήσετε τη νηστεία, να αρχίζετε την Αγία εβδομάδα του Πάσχα, νηστεύοντες κατ΄αυτήν όλοι με φόβο…» Είναι ενδεικτικοί οι όροι ΄΄αφού σταματήσετε τη νηστεία΄΄ και ΄΄να αρχίζετε΄΄, οι οποίες δείχνουν ότι μια νηστεία τελειώνει και μία άλλη αρχίζει. Αυτή που τελειώνει είναι η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής και αυτή που αρχίζει είναι η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας. άρα η εορτή αυτή βρίσκεται ανεξάρτητα ανάμεσα σε δύο νηστείες. Η θέση της λοιπόν δίνει το δικαίωμα να ομιλούν περί καταλύσεως κατ΄αυτήν την ημέρα ψαριού ή ακόμα και αυγού.
Υμνολογία
Η Ελληνορθόδοξη Χριστιανική Υμνολογία, ειδικά για την Κυριακή των Βαΐων, περιλαμβάνει τρία θριαμβικά αναστάσιμα απολυτίκια και ένα κοντάκιο της ημέρας.1ο
Απολυτίκιο Α¨ (Ήχος α΄)
Την κοινήν ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος,
εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός
όθεν και ημείς ως οι παίδες, τα της νίκης σύμβολα φέροντες,
σοι τω νικητή του θανάτου βοώμεν. Ωσαννά εν τοις υψίστοις,
ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου
Η Κυριακή των Βαΐων στην πραγματικότητα δεν συναριθμείται στη Μεγάλη Εβδομάδα, δεδομένου ότι κατά τον Χριστιανισμό πρώτη ημέρα της Εβδομάδας είναι η Δευτέρα. Καθιερώθηκε όμως να συναριθμείται λατρευτικά, από το γεγονός ότι στις ορθόδοξες εκκλησίες, κατά τον εσπερινό της Κυριακής αυτής, τελείται η ακολουθία του Νυμφίου, αν και ανάγεται στον όρθρο της Μεγάλης Δευτέρας.
vimaorthodoxias
Γίνετε μέλη στη σελίδα μας στο Facebook: https://www.facebook.com/perivolipanagias.blogspot.gr
