Ποια ήταν η «Μικρή Αγία Σοφία» της Κωνσταντινούπολης; (ΦΩΤΟ)

Ο ναός των Αγίων Σεργίου και Βάκχου (σήμερα τέμενος με το όνομα Küçük Ayasofya Camii), στον πρώτο λόφο της Κωνσταντινούπολης, στις ακτές του Μαρμαρά, πίσω από τον Ιππόδρομο, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα μνημεία της Πρώιμης Βυζαντινής περιόδου.

Ο ναός χτίστηκε πιθανότατα γύρω στο 530-533 μ.Χ., λίγο πριν από την Αγία Σοφία, από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό και τη σύζυγό του Θεοδώρα στο παλάτι του Ορμίσδα, που ήταν η ιδιωτική τους κατοικία, προτού γίνει αυτοκράτορας ο Ιουστινιανός. Μια εντυπωσιακή αναθηματική επιγραφή, που περιέτρεχε το εσωτερικό γείσο του κυρίως ναού, παραδίδει τα ονόματα των δωρητών. Τα κιονόκρανα επίσης φέρουν τα μονογράμματα του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας.

Η εκκλησία είναι γνωστή μέχρι σήμερα ως «μικρή Αγία Σοφία», επειδή οι γενικές αρχές της αρχιτεκτονικής τους παρουσιάζουν ομοιότητες. Θεωρήθηκε μάλιστα από κάποιους ιστορικούς – αρχαιολόγους ότι σχεδιάστηκε από τους ίδιους αρχιτέκτονες, τον Ισίδωρο και τον Ανθέμιο, και ότι η δημιουργία της ήταν κάτι σαν προετοιμασία για τη μεγάλη εκκλησία της βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Ο Προκόπιος μνημονεύει τα προπύλαια του ναού αυτού, επαινώντας τη λαμπρότητά του. Οι στήλες ήταν φτιαγμένες από χρωματιστό μάρμαρο και το εσωτερικό του έλαμπε από τους ποικιλόχρωμους μαρμάρινους τοίχους και τον πλούτο των χρυσών μωσαϊκών.

Εντός του ναού επί ζωστήρος επιστηλίου είναι γραμμένοι στίχοι ελληνικοί. Βότρυες και σταφύλια κοντά στις επιγραφές θυμίζουν τον Βάκχο των αρχαίων Ελλήνων. Πάνω από τις βασιλικές πύλες στους κατηχουμένους ήταν ευκτήριο της Θεοτόκου, όπου προσευχόταν ο βασιλιάς.

Ο ναός αυτός μνημονεύεται στο βίο του Αγίου Θεοφάνη, κλεισμένου «εν τη μονή Ορμίσδου, Σεργίου και Βάκχου, τη παρακειμένη τω παλατίω». Στη μονή αυτή χρημάτισε ηγούμενος ο εικονομάχος πατριάρχης Ιγνάτιος επί της βασιλείας του Μιχαήλ, γιου του Θεόφιλου. Ηγούμενός της ήταν και ο Μεθόδιος, ο πατριαρχεύσας επί της αναστηλώσεως των εικόνων. Σύμφωνα με πηγές φαίνεται ότι στην εκκλησία αυτή λειτούργησαν οι πρεσβευτές του Πάπα, ενώ εδώ εκκλησιαζόταν ο βασιλέας μετά πομπής, την τρίτη ημέρα της Διακαινησίμου.

Η κάτοψη είναι εξωτερικά ορθογώνια και εσωτερικά οκταγωνική, ενώ ο ναός καλύπτεται με μεγάλο τρούλο. Ο σηκός περιβάλλεται στη βόρεια, δυτική και νότια πλευρά από συνεχές διώροφο περίστωο. Ο τρούλος, ο οποίος αποτελείται από δεκαέξι πλευρές με οκτώ παράθυρα, βαίνει σε οκτώ ευρέα τόξα που στηρίζονται σε οκτώ ογκώδεις πεσσούς, οι οποίοι σχηματίζουν ένα οκτάγωνο. Ως προς την αρχιτεκτονική του, ο ναός θυμίζει τρεις άλλους ναούς που επίσης κατασκευάστηκαν την ιουστινιάνεια περίοδο: τον Άγιο Βιτάλιο στη Ραβέννα, τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο στο Έβδομον και τον Αρχάγγελο Μιχαήλ του Ανάπλου.

Ο ναός επισκευάστηκε από τον Βασίλειο Α’, πιθανότατα μετά το σεισμό του 869, και μπορεί να υποτεθεί ότι ο νότιος εξωτερικός τοίχος χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του.

Το 1509 ο σουλτάνος Βαγιαζίτ ο Β’ μετέτρεψε την εκκλησία σε τζαμί, γνωστό ως Χουσεΐν Αγά. Οι Τούρκοι κατέστρεψαν την αψίδα και ασβέστωσαν τις πλούσιες τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά σε χρυσό κάμπο, που θύμιζαν αυτά της Ραβέννας.

orthodoxplanet.com

Γίνετε μέλη στη σελίδα μας στο Facebook: https://www.facebook.com/perivolipanagias.blogspot.gr